آتروز مچ دست
از بین رفتن مفصل به این معنی است که مفصل با گذشت زمان دچار فرسودگی می شود و از بین میرود. اصطلاح آرتروز بوسیله پزشکان برای توصیف شرایطی که مفصل با گذشت چندین سال از بین میرود گفته می شود. تعدادی از پزشکان این شرایط را آترروز استخوان میگویند، تعدادی دیگر به آن آرتروز از بین رونده می گویند. اما اکثر پزشکان ترجیح می دهند به دلیل اینکه آرتروز به معنی التهابات است اصطلاح آتروز را برای این بیماری به کار ببرند اما از بین رفتن مفاصل همیشه به دلیل التهاب در بافت ها ایجاد نمی شود، اما این اصطلاح به صورت کلی برای بیماری آرتروز شناخته شده است و درهمه موارد به کاربرده می شود. یکی از علائم استئو ارتریت مچ دست، احساس درد در مچ دست است.
۱- بیماری آرتروز مچ دست چیست و چگونه پیشرفت می کند
۲- چگونه پزشک این بیماری را تشخیص خواهد داد
۳- چه درمانی را برای کاهش درد و بازگشت تحرک به مچ دست در موارد ابتلا به آرتروز مچ دست، می توان انجام داد
آناتومی
ساختمان و آناتومی مچ دست بسیار پیچیده است و یکی از پیچیده ترین مفاصل در بدن است. مچ دست از تعداد زیادی استخوان و مفصل ساخته شده است این استخوان ها و مفاصل باعث حرکت دست در موارد زیادی می شوند، مفصل مچ دست باید به شدت حرکت کند تا مفصل دست بتواند به صورت کامل حرکت داشته باشد. مچ دست باید استقامت کافی برای گرفتن اشیاء سنگین را داشته باشد. مچ دست از ۸ استخوان کوچک ساخته شده است که به آنها استخوان کارپال گفته می شود. ناحیه کارپال دو استخوان ناحیه ساعد به نام های رادیوس و آلنا را به استخوان دست متصل کرده است استخوان متاکارپال استخوان طویلی است که در زیر کف دست قرار گرفته است. استخوان متاکارپال به استخوانی که در ناحیه انگشتان و شست دست قرار دارد متصل شده است.
یکی از دلائلی که مفصل مچ دست یک مفصل پیچیده است این است که هر استخوان کوچک باعث ساختن یک مفصل با استخوان بعدی خود شده است یعنی چیزی که ما به عنوان مفصل مچ دست می شناسیم واقعا از تعداد زیادی مفصل کوچک تشکیل شده است لیگامان ها همه استخوان ها ی کوچک را به یکدیگر متصل کرده است لیگامنت ها همچنین استخوان های مچ دست را به استخوان های رادیوس، آلنا و متاکارپال متصل کرده است.
غضروف ها که نرم و لغزنده هستند فضای استخوان ها را در اکثر مفاصل پوشانده اند و هنگام حرکت مفصل که باعث کشیده شدن استخوان ها روی یکدیگر می شود از ساییدگی آن جلوگیری می کند و از استخوان ها محافظت میکند غضروف ها همچنین نقش ضربه گیر را ایفا می کنند هر گونه آسیب دیدگی به غضروف ها می تواند منجر به بیماری آرتروز مچ دست شود.
علت
بسیاری از آسیب دیدگی های مچ دست مانند شکستگی و رگ به رگ شدگی به آسانی بهبود میابند. اگر چه این آسیب دیدگی ها می تواند در آینده برای افراد مشکل ساز شود. این آسیب دیدگی ها باعث ایجاد تغییراتی در آناتومی و ساختار مچ دست می شود و مچ دست به نرمی کار نمی کند این تغییرات باعث از بین رفتن مفصل مچ دست به مرور زمان میشود و از بین رفتن مچ دست به مرور زمان هم منجر به بروز بیماری آرتروز می شود پزشکان به این نوع آتروز ،آرتروز بعد از آسیب دیدگی میگویند رگ به رگ شدن و شکستگی های شدید همچنین باعث آسیب دیدگی های غضروفی میشود غضروف ها زمانیکه فشار زیادی بر روی آنها وارد شود دچار کبودی میشوند ممکن است غضروف ها هیچ تغییری نکنند وآسیب دیدگی خود را تا ماه ها بعد نشان ندهد.
در بعضی از مواقع آسیب دیدگی غضروف ها شدید است و قسمتی از غضروف ها از استخوان جدا شود این قست جدا شده مجددا به استخوان متصل نخواهد شد و باید بوسیله انجام جراحی برداشته شود و در صورتیکه این قست جدا شده برداشته نشود در اطراف مفصل معلق است و باعث گرفتگی مفصل می شود همچنین باعث ایجاد درد وآسیب دیدگی های بیشتری به مفصل می شود.
بدن نمی تواند حفره خالی شده در فضای غضروف را پر کند و جای آن با ایجاد جراحت بافت پر می شود. این جراحات مانند غضروف ها لیز و نرم نیستند.
هر نوع آسیب دیدگی روی مچ دست می تواند روی عملکرد مفصل مچ دست تاثیر گذار باشد بعد از شکستگی مچ دست شکاف استخوان ها کمی متفاوت تر از حالت طبیعی جوش می خورد و بهبود میابد. آسیب دیدگی لیگامنتی بر اثر عدم استحکام مفصل ایجاد می شود . هر زمانیکه آسیب دیدگی ها باعث تغییر در حرکت مچ دست شود حتی در صورتیکه تغییرات جزئی باشد، می تواند فشار بروی غضروف ها را فزایش دهد و شبیه به یک ماشین عمل میکند زمانیکه در مکانیسم آن تعادل نباشد سریعتر از بین میرود با گذشت سالها عدم تعادل در مکانیسم مفصل باعث ایجاد آسیب دیدگی به غضروف ها میشود و زمانیکه غضروف ها نمی توانند به تنهایی بهبود یابند و ترمیم شوند آسیب دیدگی های بیشتری ایجاد میشود و در نهایت مفصل نمی تواند این آسیب دیدگی ها را جبران و ترمیم کند و آرتروز مچ دست شروع می شود.
علائم و نشانه ها
ایجاد درد مچ دست یکی از بارزترین علائم این بیماری است در ابتدا درد با انجام فعالیت ایجاد می شود اما اکثر اوقات درد هنگام انجام کار کاهش میابد و بعد از توقف فعالیت ها درد و سختی شدیدتر می شود. زمانیکه بیماری شدیدتر می شود درد در هنگام استراحت هم اتفاق می افتد و حتی باعث بیدار شدن از خواب می شود. مفصل مچ دست ممکن است متورم شود مفصل مچ دست پر از مایع می شود و احساس گرفتگی و تنگی فضای مفصل مخصوصا بعد از استفاده از مفصل به شما دست می دهد. زمانیکه غضروف ها به صورت کامل از بین رفتند. هنگام حرکت مفصل صدای تق تق به گوش میرسد پزشکان به این گونه صدا ها تلق تلق مفصل میگویند بیماری آتروز مچ دست معمولا روی حرکت مفصل تاثیر گذار است با بروز این بیماری مفصل مچ دست سخت می شود و انجام حرکات خاص برای آن دردناک است و شما قادر نیستید اشیاء را در موقعیت های خاص بلند کنید و این به دلیل این است که درد باعث یخ زدن مفصل و خشک شدن آن شده است. این اتفاقات هیچ گونه هشداری ندارد اما شما میتوانید از انجام چنین حرکاتی برای مچ دست خودداری کنید.
تشخیص
تشخیص آرتروز مچ دست همراه با اطلاعات کامل از شرح کامل سلامتی بیمار انجام می شود. پزشک برای تشخیص سوالاتی را از بیمار می پرسد این سوالات شامل موارد زیراست:
۱-سوال درمورد درد
۲-آیا با انجام دادن فعالیت ها درد شدید یا خفیف میشود
۳-آیا سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری دارید
همچنین بسیار مهم است که بیمار هر گونه آسیب دیدگی جزئی که قبلا برای مچ دست ایجاد شده است حتی اگر سالها قبل بوده است را به پزشک اطلاع دهد پزشک بعد از کسب چنین اطلاعاتی مفصل مچ دست ویا در صورت نیاز مفاصل دیگر را به صورت فیزیکی معاینه می کند. ممکن است هنگامیکه پزشک مفصل شما را حرکت میدهد و ارزیابی میکند کمی احساس درد کنید، اما بسیار مهم است که پزشک تحرک و تعادل مفصل را ارزیابی کند و محل دقیق آسیب دیدگی را شناسایی کند.
شما ممکن است به انجام اشعه ایکس نیاز داشته باشید اشعه ایکس یکی از روش هایی است که برای شناسایی اختلال استخوان بسیار موثر است اشعه ایکس می تواند در مورد ارزیابی آسیب دیدگی ها و تغییرات استخوانی با گذشت زمان به پزشک کمک کند. همچنین می تواند میزان غضروف باقی مانده در فضای مفصل را به پزشک نشان دهد در بعضی از موارد برای مشخص شدن دلائل بیماری آرتروز آزمایش خون توصیه می شود. آزمایش خون می تواند نشان د هنده هرگونه بیماری مانند بیماری روماتیسم باشد.
درمان های بدون جراحی
دراکثر موارد پزشکان در ابتدا درمان های بدون جراحی را به بیماران توصیه می کنند جراحی تا زمانیکه کنترل علائم بیماری مشکل باشد توصیه نمی شود. هدف از درمان های بدون جراحی کنترل درد مچ دست و استفاده از مفصل بدون ایجاد آسیب دیدگی بیشتراست.
دارو و کمپرس
همچنین پزشک برای کاهش تورم و درد مصرف داروهای ضدالتهاب بدون استروئید ماند ایبوپروفن و آسپیرین را به بیمار توصیه می کند درمان های دیگر مانند گرم کردن مفصل هم به کاهش درد مچ دست کمک میکند روش های توانبخشی مانند درمان های فیزیکی و درمان هایی که براساس شغل افراد انجام میشود نقش مهمی در درمان بیماری آرتروز مچ دست ایفا می کند. هدف از انجام این درمان ها آموزش مواردی است که باعث کنترل درد و بازگشت سلامتی به مچ دست می شود. شما روش هایی که باعث تسکین درد وعلائم است را فرا میگیرید شما ممکن است از درمان هایی مانند استراحت، گرم کردن مفصل و کرم ها ی موضعی استفاده کنید.
بریس
استفاده از بریس های مخصوص هم باعث حفاظت از مچ دست و کاهش درد در حین انجام فعالیت ها میشود انجام تمرینات کششی و حرکتی هم باعث بهبود تحرک مفصل می شود تمرینات ورزشی کششی برای مفصل بازو و دست به استقامت مچ دست هم کمک می کند و باعث حفاظت مچ دست از هر گونه ضربه و فشارمی شود. پزشک فیزیوتراپ نکاتی را در مورد انجام وظایف بدون ایجاد فشار روی مچ دست به بیماران توصیه میکند. برای کاهش درد ممکن است شما نیاز به محدود کردن فعالیت ها داشته باشید حتی ممکن است مجبور باشید شغل خود را در صورتیکه حرکات مکرر و شدید در مچ دست و دست ایجاد می شود، تغییردهید.
تزریق
تزریق کورتیزون که یک ماده ضدالتهابی بسیار قوی است در مفصل می تواند باعث کاهش درد به صورت موقت شود این ماده تاثیر بسیار خوبی در کاهش درد و تورم دارد اما تاثیر آن به صورت موقت است و چند هفته تا چند ماه در بدن پایدار است. با تزریق در مفصل عوارض جانبی کمی ایجاد می شود تزریق کورتیزون هیچ محدودیتی برا ی تزریق به افراد مختلف ندارد.
توانبخشی
در صورتیکه شما به جراحی نیاز نداشته باشید قطعا باید درمان های توانبخشی فیزیکی و درمان هایی بر اساس شغل خود انجام دهید تمرینات ورزشی اصلاحی برای مچ دست باید زمانیکه درد مچ دست کاهش یافت شروع شود. و بعد از آن تمرینات استقامتی انجام شود تمرینات مطلوب حرکتی برای حرکت مطلوب و راحت مچ دست انجام می شود. همچنین نکاتی را در مورد کنترل علائم بیماری در این دوره از تمرینات فرا میگیرید شما مطمئنا بعد از گذشت ۴تا۶هفته از انجام این تمرینات می توانید تمرینات خانگی پیشرفته ای را انجام دهید.
درمان با جراحی
در صورتیکه درد ناشی از آرتروز قابل کنترل نباشد انجام جراحی ضروری است جراحی خاصی برای آرتروز مچ دست وجود ندارد مچ دست مفصل پیچیده ای است و آسیب دیدگی های مختلفی می تواند باعث ایجاد آرتروز شود، در نتیجه انواع مختلفی از جراحی ها می تواند باعث درمان درد مچ دست شود و انتخاب مناسبترین درمان جراحی به نوع اختلال، میزان شدت اختلال، میزان کاربرد مچ دست و سطح فعالیت های بیمار بستگی دارد.
آرتروز مچ دست معمولا با روش های درمان بدون جراحی کنترل می شود و درد کاهش می یابد. معمولا بیماران کمی نیاز به عمل جراحی برای درمان دارند، در صورت انجام عمل به دلیل پیچیدگی ساختار مچ دست پزشک با توجه به مشکل شما نوع آن را انتخاب می کند.